Op zondagmiddag 14 april hebben we met veel belangstelling geluisterd naar de presentatie van Lieven Bauwens uit Sint-Niklaas met als titel ‘Je tuin als voedselbron voor mens en dier’. Deze lezing van Velt Zeeuws-Vlaanderen vond plaats in Terneuzen. Ongeveer 16 leden van Velt Zeeuws-Vlaanderen waren aanwezig.
Lieven liet zich onder andere inspireren door de tuin van de Engelse filmmaker Derek Jarman in Dungeness (een schiereiland in Kent met een prachtige natuur maar ook met een kerncentrale), de Amerikaanse landbouwer, schrijver en ecoloog Mark Sheppard. Sheppard schreef onder andere ‘Herstellende landbouw, agro-ecologie voor boeren, burgers en buitenlui’. Ook de journalist en filmmaker en ambassadeur van ecologisch herstel John Dennis Liu en de grondlegger van de permacultuur, Bill Mollison hebben hem geïnspireerd.
Zelf heeft hij zijn eigen tuin in enkele jaren tijd omgetoverd tot een groen paradijsje. Hij is betrokken bij diverse ecologische projecten waaronder de ecologische Samentuin van Velt in Sint-Niklaas (Op den Hof) en bij een project op het gebied van agro-forestery in Fagnolle (Ardennen).
In zijn lezing zet hij uiteen hoe we – ook met een relatief kleine tuin en zonder al te veel inspanning – een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit kunnen leveren én op een ecologische verantwoorde manier groenten en fruit kunnen voortbrengen. Eerst gaat hij in op de basisprincipes van een duurzaam ecologisch systeem. Hoe meer biotopen je in je tuin kunt creëren, hoe groter de biodiversiteit. Denk aan de natuurlijke successie (van verstoorde grond tot climax bos), creëer zoveel mogelijk geleidelijke overgangen in je tuin (van nat naar droog, van laag naar hoog, van schaduw naar zon), zorg voor een rijk bodemleven en bodem voedselweb , streef naar gesloten kringlopen waarbij zo min mogelijk nuttige stoffen verloren gaan en ga uit van ‘eerlijk delen’ . Deze basisprincipes komen ook weer terug bij de permacultuur en de inrichting van voedselbossen.
Tussen de bedrijven door brengt Lieven ‘ecologische toppers’ onder de aandacht, zoals de kardoen (een superplant voor bijen die bovendien eetbaar is). Ook de paardenbloem, bramen, knoopkruid, Jacobs kruiskruid en akkerdistel zijn echte bijenplanten. Belangrijke onderdelen van een ecologische tuin zijn verder de smeerwortel en de wilg. Door deze planten in je tuin te zetten, kun je in korte tijd een interessante omgeving voor een heleboel dieren (waaronder bestuivers en allerlei blad etende beestjes) creëren. Een natuurlijk evenwicht is belangrijk, zo wordt je tuin weerbaar. Ook een vijver levert een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit.
Voor een toekomstbestendige tuin (denk aan de extreem droge zomers van de afgelopen jaren) is het ook belangrijk om het water langer vast te houden. Dit kan bijvoorbeeld door een wadi (een afkorting voor: water, afvoer, drainage en infiltratie) aan te leggen, een dieper gelegen plek die veel water opvangt dat vervolgens langzaam de grond in sijpelt. Zo wordt schaars water optimaal benut en het riool ontlast.
Het was een inspirerende, leerzame en ook gezellige middag. En een aantal tips kunnen we zonder al te veel moeite komend voorjaar en zomer al toe passen in onze tuin.